Rota - utwór poetycki Marii Konopnickiej, a także pieśń hymniczna. Pierwszy raz Rota została opublikowana w 1908 w czasopiśmie Przodownicy. Powstała pod wpływem oburzenia prześladowaniami polskości w zaborze pruskim.
„Rota”
Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród.
Nie damy pogrześć mowy,
Polski my naród, polski lud,
Królewski szczep piastowy.
Nie damy, by nas gnębił wróg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Do krwi ostatniej kropli z żył
Bronić będziemy ducha,
Aż się rozpadnie w proch i pył
Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz,
Ni dzieci nam germanił,
Orężny wstanie hufiec nasz,
Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg
Wiersz składa się z czterech zwrotek, z czego trzy stanowią kanon jednej z polskich pieśni patriotycznych pod tym samym tytułem, do której muzykę napisał Feliks Nowowiejski. Pieśń została po raz pierwszy wykonana publicznie 15 lipca 1910 na uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie zorganizowanej w rocznicę 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Połączonymi chórami z całej Polski dyrygował kompozytor.
Rota jako hymn i hejnał
Od 1919 Rota była hymnem polskich harcerzy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości była kontrkandydatem Mazurka Dąbrowskiego do określenia mianem hymnu narodowego. Pieśń była również jedną ze śpiewanych w czasie stanu wojennego w Polsce w latach 80. XX wieku; wówczas w zwrotce drugiej fragment "...Aż się rozpadnie w proch i pył / krzyżacka zawierucha" zamieniano na "...Aż się rozpadnie w proch i pył / sowiecka zawierucha"; zwrotkę trzecią i czwartą na ogół pomijano.
Pomnik Grunwaldzki w Krakowie